Van verlies naar burn-out

In ons leven krijgen we allemaal met verlies te maken, op wat voor manier dan ook. Meestal overkomt het ons, we hebben er geen invloed op. Als er verlies is, dan is het nodig om hierbij stil te staan....

Wie laat wie in de steek?

Als mensen vastlopen in hun rouwproces, dan maken overlevingsmanieren de dienst uit. Zoals: je blijven richten op de buitenwereld, streng zijn voor jezelf of anderen, de boel blijven controleren of do...

Aan de buitenkant zie je niks

Het mantelzorgen voor haar ouders heeft de afgelopen jaren veel van haar gevraagd. Nu ze niet meer hoeft te zorgen, wordt ze pijnlijk geconfronteerd met wat ze zelf niet meer kan.

Hoe liefde verstikkend kan zijn

Na een innerlijk gevecht heeft ze zich uiteindelijk ziek gemeld op haar werk. Het ging niet meer, overbelast als ze was. Ze wiebelt tussen haar behoefte om uit te rusten en een strenge stem die zegt d...

Blijven proberen wat je niet kunt

Je wilt vooruit, maar het lukt niet. Je wilt iets zelf doen, maar eenmaal begonnen merk je dat je het niet kunt afmaken. Tegen jezelf zeg je dat je je niet moet aanstellen. Of dat er zoveel mensen zij...

Soms is het gewoon even te veel

Het einde van het jaar nadert. Bijna weer een jaar voorbij, tijd vliegt. Misschien moet er deze dagen nog van alles. Het belangrijke project op je werk moet af, na de kerstmaaltijd moet nu ‘oud & ni...

Echte mannen huilen niet… toch?

Hij komt naar de praktijk omdat hij vastloopt in zijn werk. Ruim veertig jaar werkt hij al voor het bedrijf. Waar hij altijd zo enthousiast zijn werk heeft gedaan, heeft hij er het laatste jaar geen z...

Allerzielen: verbonden door verhalen

2 november is de dag van Allerzielen. Deze dag nodigt ons uit om stil te staan bij onze overleden dierbaren. Allerzielen gaat over verbondenheid en liefde voor de ?mensen van voorbij?, de mensen die n...

Wat als rouwen niet lukt?

"Ik wil huilen om het verlies van mijn ouders, maar het lukt niet. Soms heel even en dan druk ik mijn emoties weer weg. Alsof het te veel is en ik mijn gevoel binnen moet houden. Dan ga ik maar weer i...

Rouw gaat niet alleen over dood

Als ik zeg dat ik werk als rouw- en traumatherapeut, dan vertellen mensen vaak spontaan over dierbaren die zij moeten missen. Rouwen gaat voor veel mensen over overlijden. We rouwen echter over veel m...

Loyaal tot over de grens

Hoe we omgaan met verlies, heeft zijn wortels in wat we in onze opvoeding hebben meegekregen. En zelfs al bij onze geboorte of tijdens de zwangerschap.

Als vroeger bepaalt hoe het nu met je gaat

?Ik voel me verdoofd, leeg, zonder energie. Het voelt alsof ik geen kant op kan.? Ze vertelt over wat er in haar familie aan de hand is. Ze ervaart dat er een beroep op haar wordt gedaan en dat ze iet...

Burn-out komt niet door werk

Als een bang vogeltje zit ze bij me in de praktijk: "Ik herken mezelf niet meer. Ik vergeet alles, pieker over de kleinste dingen, ben snel emotioneel en heb nergens zin meer in. Slapen doe ik slecht....

Waar is het leven gebleven?

Als je iemand verliest van wie je veel houdt, dan staat jouw wereld even stil. De mensen om je heen gaan gewoon door, terwijl jij je afvraagt hoe dat nu toch mogelijk is.

BOOS!

Ze is BOOS! Met hoofdletters en een uitroepteken. Boos op de wereld, boos op de mensen om haar heen, boos op haar moeder die haar in de steek heeft gelaten door te overlijden. En niet te vergeten: boo...

Als je er midden in zit...

Het is een week na de uitvaart. Twee weken daarvoor heeft hij plotseling zijn moeder verloren. Hij belt omdat hij 'goed wil rouwen'. Intussen is hij weer aan het werk gegaan. Van collega?s hoort hij d...

Rouwen om jezelf

In de tijd dat we nu samen onderweg zijn, heeft ze ontdekt hoe verantwoordelijk ze zich maakt voor alles en iedereen. En hoe jong ze dat geleerd heeft, bij een afwezige vader en een moeder die vooral ...

Bevroren in de tijd

Bijna bewegingloos zit hij tegenover me. Hij heeft zijn verhaal al via de mail gestuurd, dan hoeft hij het nu niet helemaal te vertellen. Hij weet niet goed hoe dat moet, zijn eigen verhaal vertellen,...

Katapultverlies

?Twintig jaar geleden heb ik mijn ouders verloren?, vertelt ze. ?De kinderen waren toen nog klein en ik had mijn handen vol aan de dagelijkse dingen. Dat kostte al moeite genoeg."

Nieuwe herinneringen maken

Op 2 november is het weer Allerzielen. Aanvankelijk een dag om te bidden voor de overledenen, is Allerzielen dat al lang niet meer. Het is voor velen een dag om te herdenken, samen te rouwen en herinn...

Help, ik heb mijn zus verloren

Mag je rouwen als je je broer of zus hebt verloren? ?Natuurlijk mag dat?, is het voor de hand liggende antwoord. Maar waarom kan het dan zo moeilijk zijn? Wie ben jij na het verlies van je zus? Wat is...

Hoe rouw ingewikkeld kan worden

Jouw rouw is jouw reactie op een verlies dat jijzelf of iemand anders meemaakt. Dat doe je met alles wat je in je hebt: je gevoelens, gedachten, je gedrag, wat je in je lijf ervaart, hoe je naar jezel...

Rouwen om wat je nooit hebt ontvangen

?Het wordt me allemaal wat veel?, zegt ze met understatement. Tegenover me zit een vrouw die geleerd heeft om veel op zich te nemen, zo vermoed ik.

Afscheid nemen is niet loslaten

"Ik moet leren om hem los te laten, nu hij er niet meer is. Mensen zeggen dat dit nodig is, zodat ik weer verder kan. Ik moet nu eenmaal door." Dit hoor ik vaak als iemand voor het eerst mijn praktijk...

Piekeren? Zonde van je tijd!

?Alle kleine dingen waar ik normaal mijn hand niet voor omdraai, maken me nu overstuur. Ik kan uren wakker liggen van een klus die nodig is of van iets waarvan ik denk dat dat misschien gaat gebeuren....

Het gevecht dat je niet kunt winnen

Moet jij ook zoveel van jezelf? Dan bevind je je in goed gezelschap. Natuurlijk zijn er alledaagse dingen die moeten gebeuren. Nu heb ik het echter over de opdrachten die we onszelf blijven geven in s...

Als je er midden in zit...

Wij mensen zijn 'verliesmijders'. Als we verlies lijden, dan willen we dat fiksen of oplossen. Liefst zo snel mogelijk. Veelal hebben we ooit geleerd dat als we maar hard genoeg ons best doen, we krij...

Last van de omgeving

De vorige column over levend verlies en verlies dat leeft, heeft veel losgemaakt. Mensen worstelen met het verlies waar ze dagelijks mee moeten dealen, of ze willen of niet. De omgeving maakt het, vaa...

Rouwen om iemand die er nog is

Tijdens een lezing over rouw vertelde ik over verschillende soorten verlies en hoe ieder mens zijn of haar eigen rouw heeft. Na afloop kwam ze naar me toe: "Ik heb me zojuist gerealiseerd dat ik al ja...

Gehecht aan stress

Waarom weten sommigen zich geen raad na een verlies en kunnen anderen hun verlies dragen? Waarom trekt de een zich terug en probeert het alleen op te lossen? En trekt de ander juist continu aan de bel...

Scheiden doet lijden

Met betraande ogen zit ze tegenover me. ?Het is bijna twee jaar geleden en ik kan nog steeds niet stoppen met huilen.? Ze wil verder met haar leven, maar komt niet vooruit. Als je relatie eindigt, ver...

Rouw gaat mee naar het werk

Beste werkgever of leidinggevende, Wist u dat mensen die een verlies meemaken, vaak hun uiterste best doen om er weer voor u te zijn en hun werk goed te doen? Dat ze zich vaak veroordelen omdat dit n...

Alle dagen herinneren

Op 2 november is het weer Allerzielen, de dag waarop we onze lieve overledenen (extra) gedenken. Natuurlijk op een manier die bij jou past. Maar is eigenlijk niet elke dag Allerzielen, als je iemand m...

"Mag ik me zo voelen?"

Rouw is zichtbaar als we iemand verliezen aan de dood. Niemand vraagt zich dan af of je je verdrietig, boos of bang mag voelen. Dat mag. Er is, als het goed is, steun en troost uit de omgeving.

"Ik voel me schuldig als ik het fijn heb"

"Het is alsof ik leef in het verlies van mijn zoon. Er lijkt niets anders meer te bestaan. En als ik er zelf even niet aan denk, dan word ik er wel aan herinnerd door mensen die vragen hoe het met me ...

Kun je 'vooruit' rouwen?

?Ik wil graag nu bij jou komen, om te voorkomen dat ik straks vastloop. Ik wil goed rouwen en daarna weer verder met mijn leven. Nu heb ik tijd om te rouwen, straks moet ik weer aan het werk. Kan ik a...

Door de rouw heen leven

?Ik slaap niet goed. Ik kan me niet concentreren. Mijn verdriet is te groot. Ik word erg snel boos. Ik voel me schuldig. Ik vind mezelf niet ok? omdat ik zo reageer. Kun jij me hiervan af helpen??

Wat als werk de oorzaak van rouw is?

Wat als je je werk verliest? Of tegenslag hebt op je werk? Vaak wordt er dan gezegd, of in elk geval bedoeld: kom op, er zijn ergere dingen, kijk eens wat je w?l hebt, je vindt wel weer iets anders.

Hart onder de riem

Nu corona zich terugtrekt, worden de gevolgen meer zichtbaar. Soms heel pijnlijk. Als een terugtrekkende rivier die op de uiterwaarden achterlaat wat het water heeft meegevoerd. Ik denk aan de mensen ...

Mag je ook verdriet hebben om jezelf?

Een moeder deelt haar zorgen met mij. Zorgen om haar net volwassen zoon die zichzelf niet de moeite waard vindt. Terwijl hij zo de moeite waard is. Ze wijt het aan het overlijden van haar jongste doch...

Rouwen is dag voor dag leven

We leven in een maatschappij die van ons vraagt om vooruit te kijken, te plannen, zorgen voor onze toekomst. Stilstaan bij de dag van vandaag, hoe het n? met ons gaat, doen we veel minder.

Rouw in de wachtstand

?Nu mijn moeder het naar de zin heeft in haar nieuwe huis, kan ik mijn verdriet toelaten. Mijn zorgen om haar zijn voorbij. Maar ook om mijzelf, omdat ik dacht dat ik mijn vader al vergeten was.? Inee...

Waar mag het licht op schijnen?

Twee jaar geleden heeft hij zijn vrouw plots verloren. ?Ik zou er onderhand klaar mee moeten zijn. Ik wil verder. Wat geweest is, is geweest. Dat wil ik achter me laten.? Hij vraagt of ik hem ?ervan a...

Steeds weer de eerste keer

?Nu moet ik je toch eens iets vragen. Ik dacht dat het zo goed ging. Maar als ik nu alleen naar een restaurant ga en ik ga zitten aan een tafeltje, dan springen de tranen in mijn ogen. Ik druk ze weg,...

Stel ik me aan?

Zo vaak hoor ik het in mijn praktijk: ?Ik wil me niet aanstellen? of, nog een tandje erbij: ?Ik stel me aan, ik moet er gewoon doorheen?.

Met een andere blik

Als je een dierbare verliest, dan blijven de beelden van het laatste moment of de laatste weken vaak lang voorbij komen. Soms lijken ze op je netvlies gebrand en is zo?n beeld het eerste dat je ziet a...

De kracht van gedachten

Jouw gedachten hebben de kracht om je wereld op te vrolijken en je goed te laten voelen. Gedachten kunnen je echter ook de put in praten, letterlijk. Gedachten zeg je immers tegen jezelf. Je hebt de k...

"Ik wil het er niet over hebben"

Ik zie haar nog zitten, vijftien jaar was ze destijds. Enkele maanden daarvoor was haar vader overleden. Wat ik ook probeerde, er kwam praktisch geen woord uit. Te moeilijk. Te grote woorden die in ha...

Onder een vergrootglas

Waar richt jij je vergrootglas op in deze tijd? Wat is voor jou nu belangrijk? Het leven vraagt van ons om bewust te kijken. Het samen te doen. Toch ligt onze focus vaak op de verschillen en oordelen ...

Opgesloten in de lockdown

Elke sessie komen ze voorbij: de coronamaatregelen die ingrijpen in het leven. Of soms zelfs het leven lamleggen. Veel mensen ervaren daardoor stress.

Achter de voordeur

Daar zit ze, in de stoel tegenover mij. Voor de eerste keer. Ik weet al iets over haar leven en vraag me af hoe ik juist voor haar iets kan betekenen. Tijdens het gesprek komen er nog meer vraagtekens...

Het is oké...

Als je je verdrietig voelt omdat een lief iemand er niet meer is. Als je boos bent op de wereld zoals het nu gaat. Als je moe bent door 'alles'. Of bang. Als je je schuldig voelt omdat je hebt bedacht...

"Thuis is niet altijd een plek, hé"

Thuis is waar je je thuis voelt. Niet altijd een fysieke plek, maar altijd een plek van vriendschap, steun en liefde. Op hun reis door bergen en dalen komen de jongen, de mol, de vos en het paard tot ...

Ze zeggen dat het overgaat

Onlangs vroeg hij of ik iets voor hem kan betekenen. In september heeft hij plots zijn vader verloren: ?Dat knaagt aan mij, hoewel het alweer even is geleden?. Mijn gedachten gaan juist de andere kant...

Wereld vol verlies, wereld vol toekomst

We leven momenteel in een wereld met veel verlies. Ons bootje vaart door ruwe zee, op weg naar een andere wereld, maar keer op keer blaast de wind ons terug of zijn er golven die ons overspoelen. We h...

Kun je ziek worden door rouw?

?Ik ga de deur bijna niet meer uit, blijf zoveel mogelijk thuis. Het heeft me al veel moeite gekost om hier bij jou te komen. Ik weet ook dat ik alleen zelf iets kan doen. Ik wil niet meer zo bang zij...

"Er werd mij niets gevraagd"

?Corona heeft me aan het denken gezet. Ik heb een druk leven en die drukte viel in het voorjaar grotendeels weg. Ik had ruimte, ook voor mijn gedachten. Dat bracht mij terug naar de ziekte en het over...

De gezichten van coronarouw

Rouw door corona heeft vele gezichten, ook al zijn ze niet allemaal even zichtbaar. In deze tijd van weer toenemende besmettingen verdienen de minder of niet zichtbare gezichten aandacht. Opdat wij (h...

Leren aan het leven

Zwaarmoedig stapt ze de eerste keer de praktijk binnen. Ze heeft al veel mensen verloren in haar leven en nu ook haar partner. Alsof het niet ophoudt.

Bevroren verhalen vragen om warmte

Ze komt in haar zoektocht naar meer zelfvertrouwen. ?Ik heb een fijne jeugd gehad, had goed contact met mijn ouders en zussen, ik kwam niets tekort.? Ze heeft zelf al een groot probleem overwonnen, ma...

Ook rouwen doen we samen

Verbaasd en verdrietig luister ik naar hun verhalen. Zij vertelt over hoe snel het ging, dat het virus in een week tijd haar man afnam. Ze kan het niet bevatten.

Laat angst los

We leven in een tijd van onzekerheid. Onzekerheid over hoe lang maatregelen nog gaan duren en we, stukje bij beetje, ons normale leven weer kunnen oppakken. Onzekerheid over hoe dit ?normale leven? er...

Cirkeltjesrouw door corona?

Het coronavirus houdt ons elke dag bezig. Soms houdt het ons in zijn greep, maakt het ons angstig. De maatregelen zijn terecht streng. N? moeten we de gevolgen van dit vreselijke virus zo veel mogelij...

Verlies als veenbrand

Veenbranden zijn gevaarlijk en verraderlijk, omdat het vuur op onverwachte plaatsen plotseling kan oplaaien. Een veenbrand is immers nooit geblust en woekert ondergronds voort.

De uitdaging van rouw

Huh? brengt rouw een uitdaging met zich mee? Jazeker, meerdere zelfs. Waar rouwen al een klus op zich is, is omgaan met door rouw veroorzaakte stress een uitdaging. Een extra klus dus.

De saboteur in ons hoofd

Is rouwen hetzelfde als verdriet hebben? Ja en nee. Natuurlijk zijn we vaak verdrietig als we iemand verliezen, maar rouwen is nog meer. Rouwen doe je met alles wat je in je hebt. Verdriet, boosheid, ...

Niet alleen, toch eenzaam

?Het lijkt alsof mijn verdriet er niet meer mag zijn. De mensen van wie ik steun verwachtte, zijn er niet voor mij. Als ik iets over hem zeg, wordt er snel overgegaan naar een ander onderwerp. Ik kan ...

Troost

Onze overleden geliefden blijven we in ons hart meedragen. Er gaat praktisch geen dag voorbij zonder dat we even aan hen denken. Door een kaarsje aan te steken, naar een foto te kijken, in gedachten o...

In voor- en tegenspoed

Vijftig jaar waren ze samen, toen hij ziek werd en kort daarna overleed. In die vijftig jaar was er veel gebeurd, lief en leed hadden ze met elkaar gedeeld.

Vertel het hen!

Veel kinderen en jongeren heb ik al mogen begeleiden bij een groot verlies in hun leven. Vaak hadden ze een ouder, broer of zus verloren. Steeds kwam hier iets heel belangrijks voorbij: de behoefte aa...

Ik denk dat ik voel?

?Misschien ben ik wel een beetje bang, maar ik weet het niet zeker. Het is logisch als ik nu verdrietig ben, dus ik denk dat dat zo is.? Is voelen hoe het met je gaat, echt zo moeilijk? Dat kan zeker....

Heb je een handleiding voor mij?

?Het verdriet doet zoveel pijn, letterlijk steken in mijn hart. Kun je mij ervan af helpen, liefst snel? Heb je een handleiding die ik kan volgen? Ik wil graag weten welke stappen ik de komende maande...

Over sterke schoudertjes die (te) veel dragen

Haar buitenkant oogt stoer als ze vertelt over de vele plannen die ze heeft. Haar ogen kijken in de verte. Op zoek naar iets? Haar binnenkant is bij wat ze heeft gemist in haar kinderjaren en wat toen...

Help? ik doe aan paniek-piekeren!

?Overdag gaat het wel. Dan heb ik mijn werk, haal ik de kinderen op en daarna is het thuis spitsuur totdat ze in bed liggen. Als ik op de bank zit en tijd voor mezelf heb, dan begint het."

Als thuis aan je blijft trekken?

Ken je dat? Dat je je voorneemt dat je het anders zult doen als je moeder of vader en er op 'n gegeven moment achter komt dat het toch niet zoveel anders is? Of dat je als volwassene nog luistert naar...

Mag ik wel boos zijn?

Boos was ze, zo boos. Twintig jaar geleden had ze onverwacht haar man verloren. De man die alles voor haar overhad, haar beste maatje. Dat had veel pijn gedaan. Soms nog. Nu vroeg ze zich af of ze bij...

Balanceren tussen bewegen en stilstaan

Een rouwproces heeft beweging nodig. Niet steeds, maar elke keer weer opnieuw.

Hoor de stilte

Ze is begin dertig en praat honderduit. Over haar werk waar niks en niemand goed is. Over thuis waar het de laatste tijd ook allemaal niet lekker loopt. Over haar ouders die ze dingen kwalijk neemt.

Kringlopen in het leven

?Panta rhei? betekent: alles stroomt, alles is in beweging. Ons leven, alles in onze wereld verandert steeds. Het leven vraagt van ons om mee te gaan in dat voortdurend veranderen en te leven met wat ...

Allerzielen: rouw als achterkant van liefde

Het is weer bijna 2 november: Allerzielen. De dag waarop we nog eens extra denken aan alle mensen die zijn overleden en die we missen.

Verliezen zonder afscheid te nemen

Ze vertelt over het overlijden van haar zus, met wie ze zo?n innige band had. Inmiddels is het ruim vijf jaar geleden dat ze haar zus heeft verloren, maar iets brengt haar in mijn praktijk. Ze kan er ...

Is rouw welkom op het werk?

Dat je iemand verliest van wie je veel hebt gehouden, is al erg genoeg. Dat je iets verliest dat je dierbaar was, is al erg genoeg. Laat staan dat je, als je weer aan het werk gaat, te maken krijgt me...

Rouw in je relatie

Ze komt mijn praktijk binnen, een beetje afwachtend. ?Ik heb mijn verhaal al zo lang niet kunnen doen?, zegt ze. ?En nu het mag, vind ik het zo moeilijk?. Het enige wat ik zeg is: ?Vertel maar wat je ...

Ruimte voor het verhaal

Vele verhalen hebben mijn praktijk al gevuld en hopelijk zullen er nog veel volgen. Alle verhalen die voorbij komen, raken me ergens. De mensen nog veel meer. Hoe ze binnenkomen en hun verhaal vertell...

Lichtpuntjes zoeken in het donker

Rouw kan soms zo rauw zijn dat het je helemaal in het donker trekt. Alsof je in een put bent gevallen die zo diep is dat je de bovenrand niet meer kunt zien. Er is geen licht meer. Je kunt je niet ori...

Van rouw naar burn-out?

Ze praat alsof het hele verhaal er in vijf minuten uit moet, struikelt soms over haar eigen woorden of slikt ze in. Af en toe stopt ze om adem te halen. Dan gaat het verhaal in sneltreinvaart weer ver...

Gevoelens op een hoop: wat voel ik nou?

Stel je eens voor, je bent vijftien en je bent volop bezig om de wereld én jezelf te ontdekken. Wie ben ik, wat wil ik, wat wil ik straks gaan doen? Je hebt plezier in het leven en je wilt iets van j...

Wapengekletter in de strijd tegen verlies

?Kunnen mijn huidige klachten komen door verlies dat ik lang geleden heb meegemaakt?? Die vraag kreeg ik onlangs tijdens een lezing die ik mocht geven. Mijn antwoord was en is dat dit zeker het geval ...

Jezelf wegcijferen helpt niet

Ze heeft recent iets ergs meegemaakt op haar werk. Ze vertelt. Daarnaast zorgt ze al een tijd voor twee zieke familieleden en maakt ze zich zorgen over haar zus en over haar zoon. Ze vertelt en vertel...

Gelukkig nieuwjaar?

Hoe vaak hoor je het niet in deze dagen? Fijne feestdagen, gelukkig nieuwjaar, een gelukkig en gezond 2018 gewenst? Oprechte wensen die we naar elkaar toe uitspreken. Oprechte wensen die echter ook pi...

Rouw bij leven

Rouw gaat nooit echt voorbij. Rouw hoort bij liefde, zonder liefde is er geen rouw. Jouw liefde voor die lieve ander gaat niet voorbij, ook al is hij of zij er niet meer. Dus is ook rouw nooit echt kl...

Waar ben je?

"Het is nu al ruim anderhalf jaar geleden dat ze is overleden en ik heb soms nog steeds het gevoel dat ze elk moment binnen kan komen. Net of er niets is veranderd en ze er nog gewoon is."

Gevangen tussen toen en straks

?Ik wil dat het weer wordt zoals het was. Dat ik me net zo voel als v??r het overlijden van mijn vrouw en dat ik mezelf weer ken?, zegt hij als hij belt voor een kennismakingsgesprek.

Treintje van tranen

Het is ergens in het voorjaar als ze mijn praktijk binnenstapt, Emma* van zeven. Ze praat honderduit over haar hobby?s en vooral over hockey, over dat ze graag tekent, leest en van paarden houdt.

"Je mag me altijd bellen"

Stel je eens voor. Je hebt recent iemand verloren van wie je veel houdt. De wereld staat voor jou even stil. Misschien is het nauwelijks voor te stellen, maar probeer het eens.

Opgebrand? Verlies uit het verleden als bron voor burn-out

Opeens is hij volkomen uitgeput en komt thuis te zitten met een burn-out. Het gesprek gaat over zijn werk, over druk en werkdruk die hij ervaart maar uiteindelijk komt het verhaal los.

En ik dan?!

?Het was heel druk bij ons thuis. Er kwamen allemaal mensen die mijn vader en moeder een hand gaven. Ik kreeg geen hand. Alsof het voor mij niet zo erg was dat mijn broertje dood was. Gelukkig kwam de...

Daar waar geen woorden zijn?

?We praten er maar niet over, want dan brengen we hem wellicht op een idee.? Daar waar het vermoeden bestaat dat iemand een einde aan zijn leven wil maken, verdwijnen woorden vaak in het niets? totdat...

Hoe zeg ik wat ik voel?

Kinderen van verschillende leeftijden gaan anders om met het verlies van een dierbare. Zo begrijpen jonge kinderen nog niet dat de dood voor altijd is en vraagt het veel geduld om dit steeds weer uit ...

Trauma blokkeert de poort naar rouw

Als mensen het over trauma hebben, dan bedoelen ze vaak datgene wat ze hebben meegemaakt. Trauma zit echter niet in de gebeurtenis, maar in hoe je deze gebeurtenis ervaart.

Een nieuwe relatie? mag dat?

Regelmatig ontmoet ik in mijn praktijk mensen met deze vraag. Mag het wel, een nieuwe relatie na het overlijden van mijn partner? Ben ik eraan toe? Als mensen zich deze vraag stellen, dan is het goede...

Veerkracht geeft je vleugels

Het is zo mooi om te mogen zien hoe mensen na een persoonlijk verlies weer de kracht vinden om door te gaan met hun leven. Ieder op zijn manier, zoals ook ieder zijn eigen weg bewandelt op het pad van...

"Is het dan gemakkelijker?"

Bij een van mijn lezingen was een vrouw die enkele maanden daarvoor haar vader had verloren. Ze had veel moeite met zijn overlijden en miste hem ontzettend. Zijn graf bezocht ze regelmatig, voor haar ...

Ook een klein sterretje schijnt in het donker

Ver van hier, in een sterrenstelsel op vele lichtjaren afstand, was het donker. Het was er zo donker, omdat geen enkele ster haar licht liet schijnen. Alle sterren waren dof geworden omdat er een groo...

Als de vlam in jezelf uitdooft?

Behalve verdriet kan verlies zorgen voor veel stress. Dat kan zelfs leiden tot een burn-out. Zeker bij gestolde rouw. Niet genomen rouw uit het verleden is een van de (minder bekende) oorzaken van bur...

De opluchting van verlies

Als we iemand verliezen die ons dierbaar is, dan hebben we verdriet. Dat is ook de emotie die het meest voor de hand ligt en het meest ?geaccepteerd? wordt, zowel door de nabestaande als zijn omgeving...

Het taboe van hulp vragen

?Hoezo, hulp vragen? Ik heb altijd alles zelf gedaan, dus dit kan ik ook wel aan. Ik moet het toch alleen doen, daar kan niemand me bij helpen. Het leven gaat gewoon door. Wat gebeurd is, is gebeurd. ...

Help, rouw overvalt ons gezin!

?Daar stond ik dan. Op mijn 35e. Mijn man overleden, en ik die nooit geleerd had om verdriet en boosheid te uiten. Met twee kinderen van 7 en 9 jaar, die ook verdriet hadden. Ik kon hen niet eens troo...

De onbeholpen steun van de omgeving

Als je rouwt, dan is steun van je omgeving heel belangrijk. Aan de mensen om je heen kun je je verhaal kwijt, bij hen kun je leunen, van hen ontvang je ook praktische steun. Zo gebeurt het echter ? on...

Jongeren en verlies: een extra klus

Als je iemand verliest van wie je veel houdt, dan kan 't voelen alsof je veilige wereld instort. Leren leven met zo?n groot verlies is vooral voor jongeren moeilijk. Zij hebben een dubbele taak: het v...

Wat draag jij met je mee?

Je denkt dat je een belangrijk verlies uit het verleden, zoals de dood van een dierbare, een plekje hebt gegeven. Maar ineens, schijnbaar uit het niets, gebeurt er iets in je leven waardoor dit of een...

"Ik huilde in mijn hoofd"

Met grote ogen stapt ze samen met haar moeder mijn praktijk binnen. Ze geeft me keurig een hand en vertelt hoe ze heet. En of ik haar naam toch vooral goed wil schrijven. Ze is acht jaar en heeft enke...

Als je gaat luisteren, zal je lijf vertellen

Rouwen doe je met alles wat je in je hebt. Je ervaart je verlies in je gevoelens, gedachten, in hoe je jezelf ziet en de wereld om je heen. Rouwen doe je ook met je lijf. Rouwen doe je juist met je li...

Het pad ontstaat door erop te lopen

Een maand na het onverwachte overlijden van haar man stapte ze voor 't eerst mijn praktijk binnen. Ze wilde weten hoe het ging met rouwen, zocht naar antwoorden want ?rouwen was geen gewoonte?. Ik ont...

Kijken met je hart

Liefde en rouw horen bij elkaar. Er is geen rouw zonder liefde. Als je niet van iemand hebt gehouden, is er ook geen sprake van rouw. Andersom is ook waar: hoe meer je van iemand hebt gehouden, des te...

Ouder van een ongeboren kind

?Lief kindje, wat hadden we je graag in onze armen gehouden. Wat hadden we je graag leren kennen en zien opgroeien. We hadden je getroost als je gevallen zou zijn, we hadden gelachen als je blij zou z...

Wees vriendelijk voor jezelf

De afgelopen weken ontmoette ik in mijn praktijk veel mensen die streng zijn voor zichzelf, die vinden dat ze zich niet moeten aanstellen of stoer doen en hun verlieservaring kleiner maken. Nu kan ik ...

In rouw zonder het te beseffen

?Mijn man is aan het dementeren. Ik krijg steeds minder contact met hem, hij is steeds minder de man met wie ik ooit getrouwd ben. Ik realiseer me nu pas dat ik in een proces zit van afscheid nemen, v...

Rouwen zonder dat iemand je komt condoleren

Bij overlijden is het vanzelfsprekend om goed afscheid te nemen van onze dierbaren. Dat biedt ons troost. Maar wat bij andersoortig verlies dat je ook kan overspoelen? Echtscheidingskaarten kun je nie...

Loslaten? Nee! Anders vasthouden? Ja!

"Ze zeggen dat ik hem moet loslaten. Hij komt toch niet meer terug. Het is voorbij. Ik probeer dat wel, maar het lukt niet. Ze zeggen dat ik het moet afsluiten, maar ik weet niet wat 'het' is. Ik kan ...

Via de achterdeur

"Hoe gaat het met je? Oh, wel goed hoor nu. Dank je wel dat je het vraagt. Ik ga naar mijn werk en doe mijn dagelijkse dingen. Soms is het wel erg stil ja, maar daar zet ik me overheen. Je moet toch d...

Een bewust afscheid maakt rouw minder 'rauw

Hij wist dat hij moest sterven. Zijn oude lijf kon het leven niet meer aan. Maar hij wilde nog zo graag. Hij wilde het leven niet loslaten. Vechtend tot het laatst. Hij ontkende wat hem te wachten sto...

Ken je mij nog? Wie ben ik dan?

Enkele maanden na het overlijden van mijn man zag ik een goede bekende in de supermarkt. Toen ze mij in het oog kreeg, liep ze snel een andere rij in. Ze deed alsof ze me niet zag. Dat deed pijn, want...

Rituelen: van toen naar straks

Rituelen kennen we allemaal. Denk maar aan het vieren van een verjaardag, een trouwceremonie of uitreiking van een diploma. Rituelen helpen ons om te beseffen dat er iets belangrijks in ons leven gebe...

Achter slot en grendel

Er was eens een klein meisje. Ze had alles wat haar hartje begeerde en groeide op in een liefdevol gezin, samen met haar broertje. Ze speelde, ze ging naar school en werd een mooie volwassen vrouw. Ze...

Wat als verlies en rouw je dag bepalen?

Als je rouwt, heb je ook liefgehad. Want rouw is onlosmakelijk verbonden met liefde. Door te rouwen zien we ons verlies onder ogen. Het maakt dat we opnieuw onze weg vinden in een wereld die voorgoed ...

Verdriet samen delen, geeft kracht om verder te gaan

Hoe ga jij verder na het overlijden van je partner? Hoe geef je hem of haar een plek in je hart? Welke steun vind je in je omgeving? Gesprekken met deelgenoten, mensen die ook hun partner hebben verlo...

Verder leven met gemis én veerkracht

Als je een dierbare verliest, dan zegt het leven even ?stop?. Je hebt jezelf als het ware opnieuw uit te vinden. Als je samen een lang leven hebt gehad, is het gemis vaak nog sterker. Bij veel oudere ...

Achter het masker

"Nou gewoon, het gaat goed hoor." Ik zie hem nog zitten, een half jaar na het verlies van zijn moeder. Vijftien jaar, stoer en op weg naar volwassenheid. Hij kijkt me niet aan als hij vertelt dat het ...

Rouwen doe je niet alleen thuis

Rouwen doe je niet alleen thuis. Als je een dierbare hebt verloren, dan beinvloedt dit je hele leven. Thuis, op je werk, op school en alle andere plekken waar je bent.

Als vaste grond onder je voeten wordt weggeslagen...

Donderdag 17 juli 2014. Een vliegtuig stort neer in het verre Oekra?ne. Nederlanders en Belgen aan boord. Op weg naar hun vakantie, een congres, een nieuw leven in het oosten? Mensen die we wellicht k...

Met een rugzak vol liefde

Onlangs praatte ik met een vrouw over het verlies van haar vader. Zij had altijd een goede band met hem gehad en was erg verdrietig.

"Niemand kan mij helpen"

In de afgelopen weken heb ik deze uitspraak regelmatig gehoord van mensen die een dierbare hebben verlopen: "Niemand kan mij helpen. Ik moet het toch alleen doen?" Er is inderdaad niemand die het verl...

Rouwen mannen en vrouwen anders?

Het verlies van een dierbare raakt niet alleen jou, maar het hele gezin. Alle gezinsleden hebben samen te dealen met dit verlies, maar de praktijk is vaak anders. Je kunt de ander niet bereiken, ook a...

Stapeltjesverlies

Laatst sprak ik in mijn praktijk met een vrouw op leeftijd die haar man had verloren. Ze had veel moeite om haar leven weer op de rails te krijgen. Ze waren ook al meer dan 50 jaar bij elkaar geweest ...

De draad weer oppakken na een verlies

Rouw heb je te nemen, er is geen weg omheen. Iedereen loopt hierin zijn of haar eigen pad. Dit kost inspanning, je hebt werk te doen. Soms sta je stil, loop je een eindje terug of maak je een omweg.

Kinderen houvast bieden bij verlies

Als een kind een groot verlies meemaakt, dan is dat heel ingrijpend. Zonder vader of moeder, broertje of zusje verder moeten, dat is niet te bevatten. Er speelt echter nog m??r.

Hoe vertel ik het mijn kinderen?

Het liefst beschermen we onze kinderen tegen alle pijn van de wereld. Jammer genoeg kan dat niet. Ook zij krijgen te maken met verdriet en teleurstelling. Wat we w?l kunnen doen, is onze kinderen met ...

"Hij heeft toch een mooi leven gehad"

?Ze is toch 84 jaar geworden, een mooie leeftijd. Het was jullie toch gegund om lang bij elkaar te zijn. Hij was al lang ziek, het is beter zo.? Ouderen die hun partner verloren hebben, zullen dit soo...

Verlies: aankijken of de rug toekeren?

Een dierbare moeten missen, is al erg genoeg. Hoe ga jij om met zo?n groot verlies? Blijf je stilstaan met volledige aandacht? Of stap je er snel overheen om weer door te gaan? Wat je ook doet, je heb...