"Andere mensen willen steeds praten, maar ik heb daar niet altijd zin in. Ik vind het moeilijk om dat te zeggen, wellicht komen ze dan niet meer. Want ik heb wel behoefte aan steun, af en toe een arm om me heen, iemand die er voor me is.”
Vaak vertellen mensen mij deze verhalen, in mijn praktijk, tijdens informatiebijeenkomsten of workshops. Mensen in rouw vinden het vaak moeilijk om zich uit te spreken, om hun eigen gevoelens en behoeftes te delen. In plaats daarvan horen ze dan adviezen als ‘het wordt tijd dat je weer gaat werken, dat je je man (vrouw, kind, broer of zus) loslaat, dat je je leven weer oppakt zoals het was’. Dat leven wordt echter nooit meer zoals het was. Want hij of zij is er niet meer.
Leren leven met verlies
Verliezen zijn onvermijdelijk. We hebben en krijgen allemaal met verlies te maken. Eigenlijk is het dan vreemd dat wij daar vaak zo ‘slecht’ in zijn. We stellen afscheid nemen geregeld uit en zijn echte verliesmijders: verwacht verlies weegt voor ons veel zwaarder als verwachte winst. Verlies van een ander confronteert ons ook met onze eigen verliezen. Dat doet pijn.
Verlies hoort echter bij het leven. Waarom leren we dan niet om daar mee om te gaan? We keren een rouwende de rug toe of praten liever over dagelijkse dingen dan dat we vragen naar hoe het echt gaat. Want wat als het antwoord zou zijn: ‘niet zo goed’. Wat dan?
Eigenlijk heel eenvoudig
In feite is het heel simpel. Heb aandacht. Neem tijd. Luister. Zonder oordeel. Zonder op dat moment te vertellen wat jij hebt meegemaakt. Je hoeft niet bang te zijn dat je niet weet wat te zeggen, je hart vertelt het je wel. Vraag eerder wat de rouwende jou wil vertellen.
Het is o zo belangrijk dat iemand die rouwt, van zichzelf en van anderen de toestemming voelt om gevoelens te uiten. Het verhaal te vertellen, steeds opnieuw. De omgeving heeft de neiging de rouwende hiervan weg te houden, want wat als hij of zij zich onnodig pijn doet? Vertrouw er maar op dat dat niet het geval is. De pijn is er toch al, en vraagt erom geuit te worden. Vaak zijn de verhalen ook nodig om te begrijpen wat er gebeurd is, zeker bij een plotselinge dood. De puzzelstukjes vallen dan langzaam maar zeker in elkaar.
De deur openen
Manu Keirse, verliesdeskundige, spreekt over vier sleutels die mensen in rouw nodig hebben om de deur naar de toekomst weer te openen. Behalve luisteren en correcte informatie zijn dat warmte en de herinnering levend houden. Niet loslaten, wat vaak gezegd wordt, maar anders vasthouden; binnen in ons, in onze herinnering. Zij zijn niet meer waar zij waren, maar altijd waar wij zijn.
De titel van dit artikel is ontleend aan het lied ‘Ken je mij’ van Trijntje Oosterhuis: Ken je mij , wie ben je dan? Ken je mij, wie ben ik dan? Weet jij mij beter dan ik? Ken je mij, wie ken je dan?
Meer weten over verlies en rouw? Mail info@brightblue-coaching.nl of bel 06-12949654 (ook voor nieuwsbrief). Persoonlijke vragen over (aanstaand) verlies, door o.a. overlijden, scheiding, ziekte, verlies van werk? Bel/mail voor een kosteloos en verhelderend gesprek.
