Wat is rouw?

Rouw is onze natuurlijke reactie op verlies. Als we iemand verliezen van wie we veel hebben gehouden, dan is er rouw. Als we iets verliezen wat veel voor ons heeft betekend, dan rouwen we.

Door te rouwen, verweven we het verlies in ons leven. Het verlies blijft deel van ons leven, rouw en liefde horen immers bij elkaar. Het gaat er dan ook om dat we onze eigen weg vinden om weer te genieten van het leven, ondanks – of misschien juist dankzij – wat ons is overkomen.

 

Verlies heeft vele gezichten

Verlies toont zich op vele vlakken. Uiteraard als je iemand of iets verliest door de dood. Maar ook verlies van werk, van je relatie of verlies door een ziekte of ongeval waarbij je ervaart dat je lichaam het anders ‘doet’ dan voorheen. Of dingen niet meer kan. Dat doet pijn. 

Je kunt ook bezittingen verliezen, zoals je thuisland, een huis of dierbare voorwerpen. En wat te denken van een thuisgezin dat er niet voor je is, het afscheid van je jeugd, ongewenste kinderloosheid, gemiste kansen, verkeerde keuzes of onbereikbaar gebleken dromen. Je ervaart dat een geliefd deel van je leven ten einde is.
En soms is verlies heel diffuus. Het is er wel, maar je kunt er niet de vinger op leggen. Zoals de volwassene die zijn gevoelens niet kan uiten omdat deze er in zijn kindertijd niet mochten zijn.




Rouwreacties

Vanuit jouw unieke relatie met je verlies, is ook de rouw als reactie op het verlies uniek. Vaak denken mensen dat het na een bepaalde tijd ‘over en verwerkt’ moet zijn. Zo zijn er nog meer fabels over rouw. Er is echter géén eindtijd voor rouwen.

Rouwen doen we met alles wat we in ons hebben: met ons gevoel, onze gedachten, gedrag, hoe we naar onszelf en naar de wereld kijken. En niet te vergeten: in alles doet ons lijf mee. Alle reacties zijn heel normaal in een tijd waarin je (opnieuw) je weg moet vinden in een wereld die voor jou voorgoed veranderd is. Ze hebben een reden: jouw liefde voor wie of wat verloren gegaan is of er niet mocht zijn.
 
 

Wat zijn normale rouwreacties?

 
  • Gevoelens: alle gevoelens die er zijn. Verdriet, maar ook boosheid, verwarring, spijt, schuld, schaamte, opluchting, eenzaamheid, angst, depressie, leegte, machteloosheid, ongeloof, verbijstering, wantrouwen, niet meer willen leven.
    Soms voel je een tijdje helemaal niets, ook dat kan normaal zijn.
     
  • Denken en leren: vol hoofd, moeite met concentreren en onthouden, zelfverwijten, lager zelfbeeld, dromen, herinneringen, negatieve gedachten, vergeetachtigheid, gebrek aan helderheid en samenhang, piekeren/malen.
     
  • Gedrag: terugtrekken en stil worden, vastklampen, huilen, woede-uitbarstingen, apathie, opstandigheid, agressief of risicovol gedrag. Enerzijds kan er terugtrekken zijn, anderzijds erg aanwezig zijn, dan weer een bepaalde onverschilligheid.
     
  • Lichamelijke reacties: alles wat je fysiek kunt ervaren. Zoals moeite met slapen of eten, rillingen, diarree, vermoeidheid, buikpijn, maagpijn, hoofdpijn, angst, paniekaanvallen, hartkloppingen, (spier)pijn, hyperventilatie, flauwvallen, duizeligheid, meer kans op ziekten door verminderde weerstand, psychosomatische klachten. Je hele lijf kan dus mee gaan doen.

    Rouw komt vaak via het lijf naar buiten. Krop je zaken op, dan zoekt je lijf een uitweg in een andere vorm. Rouw is geen ziekte maar je kunt er wel ziek van worden.
     
  • Identiteit: wie ben jij zonder…? Je kunt gaan twijfelen aan het belang van alles, anders naar jezelf of je omgeving kijken, teleurgesteld zijn in je geloof, zoeken naar betekenis en zingeving. Om het verlies te kunnen dragen, heb je een verhaal nodig. Een kloppend verhaal, waardoor het verlies betekenis kan krijgen.